Σάββατο 15 Νοεμβρίου 2014

Το Πέταγμα του Κύκνου / The Flight of the Swan (2011)

Σκηνοθεσία: Nίκος Τζίμας
Πρωταγωνιστούν: James D'Arcy, Alicia Witt, Colm Meaney

Συντάκτης: Thodoris KL

Σαν φοιτητής στο Πολυτεχνείο, ο Αλέξης είναι επαναστάτης, παθιασμένος με τη ζωή, τη φύση, τον έρωτα. Στην πορεία της ζωής του όμως, καταλήγει να γίνει ένα ακόμη «golden boy» μιας πολυεθνικής εταιρίας, ένα γρανάζι στο μηχανισμό που πολεμούσε στο παρελθόν. Έτσι, παρασυρμένος από την επιτυχία, αφήνει πίσω του αξίες, φίλους και την ίδια του την οικογένεια. Η ζωή του παίρνει τραγική τροπή όταν η απληστία μιας κοινοπραξίας πολυεθνικών, ανάμεσά τους και η εταιρεία που διευθύνει ο ίδιος, είναι η αιτία για μια μεγάλη οικολογική καταστροφή, με πολλά ανθρώπινα θύματα που τον ξυπνάνε από τη μεγάλη αυταπάτη. Συνταράσσεται, αντιδρά, και πολύ γρήγορα έρχεται αντιμέτωπος με τα μεγάλα συμφέροντα. Θέλει να ξαναβρεί όλα όσα έχασε, τη ζωή του...
Κι ενώ τριγύρω του εξελίσσεται ένα θρίλερ για την απόδοση ευθυνών, ο Αλέξης νοιώθει παγιδευμένος και σύντομα οδηγείται σε μια αδυσώπητη σύγκρουση.
Μέσα από μια κόλαση πειρασμών και καταπάτησης αξιών θα βρεθεί και πάλι στο πλευρό της ηθικής απ’ όπου θα αρχίσει την ζωή του με μηδενισμένο το κοντέρ. Η υπόθεση της ταινίας είναι αποκαλυπτική για το σήμερα και τη βάρβαρη πραγματικότητα που διαμορφώνουν οι πολυεθνικές.

Δεν ξέρω τι λέτε εσείς, εμένα πάντως μου άρεσε η τελευταία ταινία του Νίκου Τζίμα. Δεν διαφωνώ βέβαια με τις κακές κριτικές. Ναι η σκηνοθεσία της ταινίας ήταν μέτρια, ειδικά για έναν άνθρωπο όπως ο Νίκος Τζίμας που πάντα ήταν πολυ επιλεκτικός στις δημιουργίες του (είχε να γυρίσει ταινία από το 1984 και τα «Χρόνια της Θύελλας» ). Ναι το σενάριο ήταν απλοϊκό, γραφικό αν θέλετε, τίγκα στα κλισέ, με διάλογους που θύμιζαν Φώσκολο. Τα ειδικά εφφέ κάκιστα ακόμα και για ταινία του '80, το ντουμπλάρισμα αχρείαστο και αστείο και οι ερμηνείες, αν εξαιρέσουμε τον πρωταγωνιστή που προσπαθεί όσο μπορεί και κάνα δυο τρεις ακόμη, κάτω του μετρίου. Το Ελληνικό στοιχείο υπάρχει έντονο στην ταινία και αυτό για εμένα είναι θετικό, δεδομένου ότι πρόκειται για διεθνή παραγωγή, αλλά σε μερικά σημεία μάλλον το παρακάνει λίγο και καταντάει σαν διαφήμιση για τουριστικό γραφείο. Ουζάκια, συρτάκια, βόλτες στην Ακρόπολη, σ' αγαπώ γιατί είσαι ωραία και δυο μεθύστακες που ρίχνουν ζεϊμπεκιές νυχτιάτικα γύρω από μια φωτιά στην παραλία. Το κερασάκι στην τούρτα όμως είναι η επέλαση γνωστών Ελλήνων ηθοποιών, όλοι σε δευτεροτρίτους ρόλους με άσχημο ντουμπλάρισμα στα Αγγλικά, μάλλον για λόγους διαφήμισης και στη χώρα μας. Ένας από αυτούς είναι και ο Θανάσης Βέγγος, στην τελευταία του κινηματογραφική εμφάνιση. Φήμες λένε πως δούλεψε αφιλοκερδώς για την ταινία, αλλά δυστυχώς η εμφάνισή του διαρκεί μονάχα μερικά λεπτά και ανοίγει το στόμα του μόνο για να γελάσει με τον τόσο χαρακτηριστικό τρόπο του (ή μάλλον ευτυχώς, όσο σκέφτομαι πως μπορεί να τον ντουμπλάρανε κι αυτόν με καμιά περίεργη Αγγλική φωνή λέω καλύτερα έτσι). Παρεμπιπτοντως, αυτό με το κακό Αγγλικό ντουμπλάρισμα το είχε και στον «Άνθρωπο με το Γαρύφαλλο» πριν από 30 χρόνια.

Όλα τα παραπάνω που γράφτηκαν κατά καιρούς για το «Πέταγμα του Κύκνου» ισχύουν, δεν αντιλέγω. Οπότε πολύ εύλογα θα αναρωτηθεί κάποιος: Tι ήταν αυτό που σου άρεσε στην ταινια ; Καταρχας να ξεκαθαρίσω πως δεν θεωρώ απαραίτητα κακό για μία ταινία τις κακές ερμηνείες, το τραβηγμένο σενάριο, τους πομπώδεις διαλόγους κτλ. Για την ακρίβεια οι αγαπημένες μου ταινίες τα έχουν όλα αυτά. Αυτού του είδους τις ταινίες, με τα λάθη τους, τις ατέλειες τους και τα σχετικά τις βρίσκω καλύτερες και πιο διασκεδαστικές από αποστειρωμένες κουλτούρες και αψεγάδιαστα blockbusters του Hollywood. H ταινία του Νίκου Τζίμα σε πολλά σημεία προκαλεί άφθονο γέλιο και το γεγονός πως αυτό δεν ήταν στις προθέσεις του σκηνοθέτη την κάνει ακόμα πιο cult. Γιατί σκηνοθετικά τουλάχιστον περί αυτού πρόκειται, για ένα b-movie πολυτελείας, άσχετα αν πήγαν κάποιοι να μας την πλασσάρουν σαν διεθνή υπερπαραγωγή με διάσημους ηθοποιούς του εξωτερικού κτλ. Και επαναλαμβάνω πως ό,τι λέω δεν το λέω για κακό. Βέβαια είναι στη μέση και το σχετικά μεγάλο μπάτζετ. Αν μιλάγαμε για μια ταινία χαμηλού προϋπολογισμού με φοιτητές υποκριτικής για ηθοποιούς, όλα αυτά θα φαινόντουσαν αμελητέα. Αλλά τώρα τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Παρόλα αυτά θεωρώ πως προσφέρει άφθονη τίμια και αγνή ψυχαγωγία στις σχεδόν δύο ώρες που διαρκεί. Και δεν μπορώ να καταλάβω γιατί αυτό είναι κάτι το κατακριτέο, ούτε γιατί βάση αυτού χαντακώθηκε από σημαντική μερίδα του κοινού και των κριτικών. Μάλλον όλοι αυτοί προτιμούν τις ταινίες των υπόλοιπων σκηνοθετών της γενιάς του κ.Τζίμα, που στα πρώτα 5' της προβολής σε έπαιρνε κι ο ύπνος...

Κάπου εδώ όμως τα αστεία τελειώνουν. Γιατί πέρα από τον χαβαλέ, την δράση και τις όποιες τεχνικές ατέλειες της ταινίας υπάρχει και το σοβαρό θέμα που πραγματεύεται (έστω και με γραφικό τρόπο) και σε αυτό πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας. Χωρίς ίχνος κρυμμένων συμβολισμών, αλλά με κυνισμό ο σκηνοθέτης κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και περνάει το αντικαπιταλιστικό του μήνυμα. Σου λέει ποιοί είναι αυτοί που ελέγχουν τον κόσμο σήμερα, αυτοί που κινούν τα νήματα, καταστρέφουν την φύση και πλουτίζουν εις βάρος των λαών. Μιλάει για αξίες και ιδανικά που έχουν χαθεί στην σημερινή εφιαλτική κοινωνική πραγματικότητα. Πολυεθνικές εταιρείες, τράπεζες, κυβερνώντες και τα τσιράκια τους μυστικές υπηρεσίες, δικαστικοί, μέσα μαζικής ενημέρωσης, ένα σύμπλεγμα που μπροστά στο προσωπικό κέρδος δεν διστάζει πουθενά και αν θες να γίνεις μέρος του πρέπει να θυσιάσεις στον βωμό της καταξίωσης και του χρήματος την ίδια σου την ψυχή. Και μέσα σε όλα αυτά φροντίζουν να διατηρούν στον άνθρωπο την ψευδαίσθηση πως με ατομικό τρόπο και τους απαραίτητους συμβιβασμούς μπορεί πραγματικά να ευτυχήσει, κάτι που η ταινία διαψεύδει.

Όλα αυτά λοιπόν και πολλά ακόμη πραγματεύεται το «Πέταγμα του Κύκνου». Θέματα σοβαρότατα που θα έπρεπε να απασχολούν τον καθένα από εμάς, αλλά ο σημερινός τρόπος ζωής δεν μας επιτρέπει να δούμε. Χαίρομαι πραγματικά που ένας Έλληνας σκηνοθέτης αποφάσισε μέσα από την ταινία του να αναλύσει τον τρόπο που δουλεύει το σύστημα, σε μια εποχή που ο εμπορικός κινηματογράφος προσπαθεί να καλύψει την έλλειψη περιεχομένου με το εντυπωσιακό της μορφής. Και πριν πείτε πως όλα αυτά κάπου τα έχουμε ξαναδεί, να σας θυμίσω πως οι περισσότερες ταινίες που μιλάνε για «αφύπνιση» και κάνουν επιτυχία σήμερα έχουν να κάνουν με μασόνους, illuminati, σκοτεινές δυνάμεις και λοιπές συνομωσιολογίες. Η Νέα Τάξη Πραγμάτων για τον Νίκο Τζίμα (αν και δεν είναι τόσο νέα, απλά τόσα χρόνια κάναμε πως δεν την βλέπαμε) δεν είναι ένας δαίμονας που ήρθε από το υπερπέραν αλλά κάτι 100% υπαρκτό. Ο καπιταλισμός και το κεφάλαιο στην σημερινή υπερεθνική ιμπεριαλιστική τους μορφή. Καμία αλήθεια που μας κρύβουν λοιπόν, μόνο αλήθεια που δεν την ψάχνουμε γιατί έχουμε αλλοτριωθεί. Yπήρξαν βέβαια στο παρελθόν και κάποιες εξαιρέσεις ταινιών που κάνανε κριτική στον καπιταλισμό, αλλά έμεναν απλά στην κριτική, όλες είχαν το ίδιο απαισιόδοξο μήνυμα στο φινάλε. Σαν να σου λένε πως ισχύουν όλα αυτά, αλλά έτσι είναι ο κόσμος και εσύ δεν μπορείς να κάνεις τίποτα για να τον αλλάξεις. Ό,τι πιο βολικό για το σύστημα με δυο λόγια. Εδώ όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά. Παρά την τραγική κατάληξη του πρωταγωνιστή, ο σκηνοθέτης είναι συγκρατημένα αισιόδοξος και προτάσει μια ηθική αντίσταση στα σημεία των καιρών. Δεν μιλάει για κάποια δυστοπία στο μακρυνό μέλλον, που όταν κάποια στιγμή θα έρθει τότε θα αποφασίσουμε να αντισταθούμε. Σου λέει πως τα πράγματα σήμερα θυμίζουν Οργουελικό εφιάλτη και θέλει κότσια για να διατηρήσεις τις αξίες σου, παρόλα αυτά αν θέλουμε όλοι μαζί μπορούμε να ανατρέψουμε όλο αυτό το σύστημα που ζει εις βάρος μας. Πρώτο μέλημα μας όμως πρέπει να είναι η αφύπνιση και η προσωπική επανάσταση. Να πιστέψουμε στην δύναμη που έχουμε σαν άνθρωποι και να ξαναβρούμε τον πραγματικό μας εαυτό μέσα στην φύση. 

Εν κατακλείδι, πρόκειται για ένα οικολογικό θρίλερ και ταυτόχρονα για ένα ανθρώπινο δράμα, που έχει τις ατέλειες του, αλλά θα ήταν μεμψιμοιρία να σταθούμε σε αυτές και να μην δούμε την ουσία των πραγμάτων. Σύμφωνα με δηλώσεις του ο Νίκος Τζίμας, είχε την συγκεκριμένη ιδέα από την δεκαετία του '80, αλλά δεν τόλμησε να την γυρίσει γιατί δεν ήθελε να πάρει λεφτά από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, από το υπουργείο Πολιτισμού, την ΕΡΤ ή κάποιον μεγαλοπαράγοντα. Προτίμησε να την γυρίσει όταν ήρθε η ώρα της, ανεξάρτητα, χωρίς τα λεφτά του Ελληνικού λαού και χωρίς τις παρεμβάσεις που μπορεί να έκαναν στο σενάριο οι παραπάνω φορείς. Ίσως βέβαια να είχε άλλη καλλιτεχνική αξία αν την γύριζε τότε που ήταν και στην ακμή του σαν σκηνοθέτης. Αλλά από την άλλη, μάλλον τώρα ήταν η κατάλληλη εποχή γιατί το έργο του, αν και με διαχρονικό μήνυμα, σήμερα φαντάζει πιο επίκαιρο από ποτέ. Για αυτό και μόνο τον λόγο για εμένα του αξίζουν συγχαρητήρια!

Βαθμολογία: 7/10

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου